Przypominamy, że od 13 lipca 2025 r. obowiązują nowe przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego (dalej: k.p.a.) dotyczące mediacji. Mediacje istnieją w Kodeksie od lat, ale są rzadko stosowane przez organy administracji publicznej. Z tego względu ustawodawca nie zmieniając dobrowolnego charakteru mediacji (art. 96 § 2 k.p.a.), wprowadził następujące zmiany:
Po pierwsze, zgodnie z art. 96a § 1b k.p.a. na każdym organie administracji publicznej spoczywa obowiązek sporządzenia i utrwalenia w aktach sprawy każdego postępowania administracyjnego prowadzonego na zasadach k.p.a. adnotację zawierającą informację czy:
- charakter sprawy pozwala na przeprowadzenie mediacji oraz
- zachodzą okoliczności odstąpienia od zawiadomienia o możliwości przeprowadzenia mediacji, mimo że charakter sprawy pozwala na przeprowadzenie mediacji.
Ustawodawca sprecyzował również, iż sprawą, której charakter pozwala na przeprowadzenie mediacji, jest w szczególności sprawa rozstrzygana w ramach uznania administracyjnego lub dotycząca wyliczonych w tym przepisie dziedzin (m.in. zagospodarowania przestrzennego, nieruchomości czy ochrony środowiska), przy czym katalog ten jest ma charakter otwarty (art. 96a 1a k.p.a).
Na organie, z urzędu lub na wniosek strony, spoczywa obowiązek zawiadomienia strony o możliwości przeprowadzenia mediacji. Zawiadomienia o możliwości przeprowadzenia mediacji można dokonywać więcej niż raz oraz na każdym etapie postępowania (art. 96b § 1 k.p.a.). Zawiadomienie o możliwości przeprowadzenia mediacji zawiera pouczenie o zasadach, korzyściach i kosztach mediacji oraz możliwości ponawiania zawiadomienia na każdym etapie postępowania (art. 96b § 4 k.p.a.).
Przy czym, zgodnie z art. 96b § 5 k.p.a., organ odstępuje od zawiadomienia o możliwości przeprowadzenia mediacji, jeżeli z okoliczności faktycznych i prawnych wynika, że:
- sprawa powinna być załatwiona niezwłocznie, w tym jeżeli wymaga tego ważny interes publiczny, lub
- przeprowadzenie mediacji zmierzałoby jedynie do przedłużenia postępowania.
Podstawa prawna:
– ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 572 z późn. zm.).