14.07.2023 r. weszła w życie większość przepisów ustawy o aplikacji mObywatel (dalej: u.a.mO.), której celem jest m.in. ustalenie warunków wykorzystywania i używania dokumentu elektronicznego, stanowiącego dokument tożsamości, który ma służyć jako mobilny odpowiednik dowodu osobistego.
Zgodnie z art. 7 ust. 1 u.a.mO. dokument mObywatel (tzw. mDowód) zawiera dane użytkownika aplikacji mObywatel pobrane z rejestru PESEL (nazwisko i imię, numer PESEL, datę urodzenia, obywatelstwo, imię ojca i matki); fotografię użytkownika pobraną z Rejestru Dowodów Osobistych; numer, serię, datę wydania i termin ważności. Warto podkreślić, że numer, seria, data wydania i termin ważności nie są tożsame z podobnymi informacjami wpisanymi w dowodzie osobistym. Dokument mObywatel ważny jest przez okres 5 lat.
Kluczowe znaczenie ma art. 7 ust. 4 u.a.mO. Na jego mocy, jeżeli z przepisu prawa wynika obowiązek stwierdzenia tożsamości lub obywatelstwa polskiego na podstawie dokumentu tożsamości, w szczególności na podstawie dowodu osobistego, obowiązek ten uznaje się za spełniony w przypadku stwierdzenia tożsamości lub obywatelstwa polskiego na podstawie dokumentu mObywatel. Ustawa zastrzega jednak dwa wyjątki ograniczające stosowanie dokumentu elektronicznego. Po pierwsze, na podstawie aplikacji nie można przekroczyć granicy państwowej (ust. 5 pkt 1), a po drugie, mDowód nie może być wykorzystywany do stwierdzenia tożsamości lub obywatelstwa polskiego w przypadku wystąpienia albo uzasadnionego przypuszczenia wystąpienia okoliczności, w których wykorzystanie tego dokumentu nie zapewni niezbędnego poziomu pewności i bezpieczeństwa stwierdzenia tożsamości lub obywatelstwa polskiego albo nie może być przeprowadzone w warunkach zapewniających taki poziom (ust. 5 pkt 2). W wypadku wystąpienia okoliczności albo uzasadnionego przypuszczenia wystąpienia okoliczności, o których mowa w ust. 5 pkt 2, Rada Ministrów ma określić, w drodze rozporządzenia, przypadki, w których dokument mObywatel nie może być wykorzystywany do stwierdzenia tożsamości lub obywatelstwa polskiego, mając na uwadze zapewnienie niezbędnego poziomu pewności i bezpieczeństwa stwierdzania tożsamości lub obywatelstwa polskiego (ust. 6). Jak do tej pory rozporządzenie nie zostało wydane.
Powyższe przepisy oznaczają, że mDowód na mocy tej ustawy staje się trzecim, po dowodzie osobistym i paszporcie, dowodem tożsamości, przez co ma niemal równe im zastosowanie. Nie licząc dwóch wspomnianych wyżej wyjątków oraz art. 29a ust. 2a ustawy o dowodach osobistych, który stanowi, iż nie można potwierdzić tożsamości osoby ubiegającej się o wydanie dowodu osobistego na podstawie dokumentu mObywatel, dokument elektroniczny będzie traktowany na równi z dowodem osobistym za każdym razem, gdy prawo wymaga stwierdzenia tożsamości lub obywatelstwa, czyli nie można odmówić jego uznania. Dokument mObywatel może więc np. być podstawą prowadzenia dokumentacji medycznej (art. 25 ust. 1 pkt 1 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta), być okazanym przy legitymowaniu przez Policję (art. 15 ust. 1 pkt 1 ustawy o Policji), zostać okazany na żądanie sprzedawcy alkoholu w celu potwierdzenia pełnoletności kupującego (art. 15 ust. 2 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi), czy, od 1.09.2023 r,. być używany w banku jako środek bezpieczeństwa finansowego (art. 83 u.a.mO.).
Podstawa prawna:
– Ustawa z dnia 26 maja 2023 r. o aplikacji mObywatel (Dz. U. poz. 1234 z późn. zm.).
– Ustawa z dnia 6 sierpnia 2010 r. o dowodach osobistych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 671 z późn. zm.).
– Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzecznik Praw Pacjenta (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1545 z późn. zm.).
– Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 171 z późn. zm.).
– Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 165 z późn. zm.).