Pacjent ma prawo do uzyskania informacji o swoim stanie zdrowia, w tym w szczególności o tym, na co choruje, jak może być leczony, jakie są zagrożenia związane z wyborem danej metody leczniczej lub diagnostycznej, a także o wynikach zastosowanego leczenia.
Do uzyskania tych informacji pacjent może upoważnić inną dowolnie wybraną osobę. Upoważnienie nie wymaga szczególnej formy – można go udzielić na piśmie, a także ustnie w placówce medycznej (pracownik tej placówki powinien to odnotować w dokumentacji medycznej). Osoba upoważniona – do czasu odwołania upoważnienia – może zasięgnąć informacji o stanie zdrowia pacjenta w każdym czasie, także wtedy gdy pacjent trafi do szpitala nieprzytomny lub utraci przytomność w trakcie hospitalizacji.
Zgodnie z informacją ze strony Rzecznika Praw Pacjenta[1], jeżeli upoważnienie zostało złożone w innej placówce medycznej osoba upoważniona powinna udać się do tej placówki i uzyskać jego kopię, aby następnie przedłożyć ją w szpitalu, w którym przebywa nieprzytomny pacjent. Jest to potrzebne dla wykazania, że jesteśmy osobą upoważnioną do uzyskania informacji.
Problem może pojawić się, kiedy pacjent nigdy nikogo nie upoważnił do informacji o swoim stanie zdrowia a nieprzytomny sam tego uczynić w danej chwili nie może. Przepisy prawa zabezpieczają także taką sytuację. Zgodnie z art. 31 ust. 6 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, jeżeli pacjent jest nieprzytomny, lekarz udziela informacji osobie bliskiej (pojęcie osoby bliskiej ma swoją definicję w przepisach prawa.) Osobą bliską będzie przykładowo – małżonek, dzieci, rodzice, osoby pozostające we wspólnym pożyciu, przedstawiciel ustawowy. Taka osoba powinna zgłosić się do lekarza, wskazać, że jest osobą bliską i że chce zasięgnąć informacji o stanie zdrowia pacjenta.
Należy także pamiętać, że uzyskanie przedmiotowych informacji jest możliwe również telefonicznie. W takim przypadku osoba dzwoniąca powinna przekazać lekarzowi wiadomości niezbędne do tego, aby wykazać, że jest osobą upoważnioną (jeśli jest upoważnienie) lub osobą bliską (jeśli osoba nie ma upoważnienia). Placówka medyczna nie powinna z góry odmawiać udzielenia informacji tą drogą, tylko z tego powodu, że nie ma bezpośredniej styczności z osobą dzwoniącą – powinna podjąć próbę identyfikacji osoby dzwoniącej.
Podsumowując, osoba bliska (nieupoważniona przez pacjenta) nie staje się uprawniona do dostępu do dokumentacji medycznej pacjenta w czasie, gdy pozostaje on nieprzytomny, jest jednak w takim przypadku uprawniona do uzyskania informacji o jego stanie zdrowia. Dokumentacja medyczna może natomiast, w przypadku konieczności kontynuacji leczenia, zostać udostępniona bezpośrednio podmiotowi przejmującemu leczenie.
Udostępnienie dokumentacji medycznej uregulowane jest przepisami art. 26 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzecznik Praw Pacjenta (Dz.U. z 2020 r. poz. 849 ze zm.) – dalej u.p.p. i nie przewidują one wyjątku rzecz osób bliskich w czasie życia pacjenta (osoby bliskie mogą uzyskać taki dostęp jedynie na podstawie upoważnienia pacjenta).
Dostęp do dokumentacji medycznej osób bliskich niezależnie od upoważnienia przewidziany jest jedynie po śmierci pacjenta (ust. 2-2c).
Natomiast w przypadku pacjenta nieprzytomnego, osoba bliska staje się uprawniona do informacji o stanie zdrowia pacjenta, co wynika z art. 31 ust.6 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz.U. z 2021 r. poz. 790 ze zm.), który stanowi, że jeżeli pacjent nie ukończył 16 lat lub jest nieprzytomny bądź niezdolny do zrozumienia znaczenia informacji, lekarz udziela informacji osobie bliskiej w rozumieniu art.3 ust.1 pkt 2 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz.U. z 2020 r. poz. 849). Informacja może być ustna jak i pisemna.
Ponadto, jak wynika z art.26 ust 3 pkt 1 ustawy o prawach pacjenta dokumentacja medyczna może być przekazana przez podmiot leczniczy podmiotom udzielającym świadczeń zdrowotnych, jeżeli dokumentacja ta jest niezbędna do zapewnienia ciągłości świadczeń zdrowotnych. Możliwe jest zatem przekazanie dokumentacji bezpośrednio pomiędzy podmiotami, tj. szpitalem, w którym znajduje się pacjent i podmiotem, który ma przejąć dalsze leczenie.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 790 z późn. zm.).
Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzecznik Praw Pacjenta (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 849 z późn. zm.)
[1] (https://www.gov.pl/web/rpp/aktualnosci-kto-moze-uzyskac-informacje-o-stanie-zdrowia-nieprzytomnego-pacjenta),