Zgodnie z art. 7 ustawy z 14.12.2016 r. – Prawo oświatowe (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1082 z późn. zm.), status prawny pracowników niebędących nauczycielami, zatrudnionych w szkołach i placówkach prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego, z wyjątkiem osób, o których mowa w art. 15 prawa oświatowego, określają przepisy o pracownikach samorządowych.
W związku z powyższym pracownicy administracji i obsługi zatrudnieni w szkole podlegają przepisom ustawy z 21.11.2008 r. o pracownikach samorządowych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 530). Pracownik z grupy stanowisk pomocniczych i obsługi musi spełniać ogólne wymogi, określone w treści art. 6 ust. 1 ustawy o pracownikach samorządowych, a więc:
– być obywatelem polskim,
– mieć pełną zdolność do czynności prawnych,
– korzystać z pełni praw publicznych,
– posiadać kwalifikacje zawodowe wymagane do wykonywania pracy na określonym stanowisku.
Wśród ogólnych wymogów zatrudnienia pracownika samorządowego, określonych w art. 6 ust. 1 ustawy o pracownikach samorządowych, nie został wymieniony wymóg niekaralności, a jedynie wymóg korzystania z pełni praw publicznych. Przepis ten stosuje się w odniesieniu do wszystkich pracowników samorządowych, zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, którzy nie są urzędnikami.
Zgodnie z przepisami art. 6 ust 2 i 3 ustawy o pracownikach samorządowych, wymóg niekaralności za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe stosowany jest w przypadku zatrudnienia pracowników samorządowych na podstawie wyboru, powołania lub umowy o prace na stanowisku urzędniczym. Normy dotyczące stanowisk urzędniczych co do zasady nie mają zastosowania do stanowisk pomocniczych i obsługi. Obowiązki wskazane w treści ustawy o pracownikach samorządowych – art. 6 ust. 2 i ust. 3 pkt 2, art. 31 i 32, dotyczą wyłącznie pracowników z grupy urzędniczej. Zatem uznać należy, że obowiązki te nie dotyczą pracowników z grupy stanowisk pomocniczych i obsługi.
Z przywołanych przepisów wynika, że pracownik obsługi nie ma obowiązku przedłożenia informacji o niekaralności z Krajowego Rejestru Karnego, aby potwierdzić korzystanie z pełni praw publicznych. W tym przypadku wystarczy oświadczenie pracownika, że spełnia warunek określony w art. 6 ust. 1 pkt 2 ustawy o pracownikach samorządowych, czyli że posiada pełną zdolność do czynności prawnych, oraz korzysta z pełni praw publicznych.
Pracodawca mając wątpliwości co do prawdziwość informacji zawartych w oświadczeniu pracownika, może wystąpić do Krajowego Rejestru Karnego o potwierdzenie tych informacji. Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 10 ustawy z 24.05.2000 r. o Krajowym Rejestrze Karnym (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1709 z późn. zm.) pracodawcom przysługuje prawo do uzyskania informacji o osobach, których dane zostały zgromadzone w Rejestrze, ale tylko w zakresie niezbędnym dla zatrudnienia pracownika, co do którego z przepisów ustawy wynika wymóg niekaralności, korzystania z pełni praw publicznych, a także ustalenia uprawnienia do zajmowania określonego stanowiska, wykonywania określonego zawodu lub prowadzenia określonej działalności gospodarczej.
Artykuł 15 ustawy z 14.12.2016 r. – Prawo oświatowe (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1082 z późn. zm.) daje dyrektorowi szkoły możliwość zatrudnienia do prowadzenia zajęć w szkole publicznej osoby niebędąca nauczycielem.
Zgodnie z treścią art. 15 ust. 4 ustawy z 14.12.2016 r. – Prawo oświatowe, osoba niebędąca nauczycielem, posiadająca przygotowanie uznane przez dyrektora szkoły za odpowiednie do prowadzenia danych zajęć może zostać zatrudniona w szkole, jeżeli spełni warunki, o których mowa w art. 10 ust. 5 pkt 3 i 4 ustawy z 26.01.1982 r. – Karta Nauczyciela (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1762 z późn. zm.)
Zatrudnienie osoby niebędącej nauczycielem możliwe jest, o ile osoba ta m.in. spełnia następujące warunki:
a) nie toczy się przeciwko niej postępowanie karne w sprawie o umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub postępowanie dyscyplinarne;
b) nie była skazany prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe – w celu potwierdzenia tego warunku, przed nawiązaniem stosunku pracy, osoba ta jest obowiązana przedstawić dyrektorowi szkoły informację z Krajowego Rejestru Karnego.
Wskazane wymogi wynikają z postanowień art. 15 ust. 4 p.o. w związku z art. 10 ust. 5 pkt 3 i 4 ustawy z 26.01.1982 r. – Karta Nauczyciela.
Tak więc osoba zatrudniona na podstawie art. 15 ustawy prawo oświatowe musi spełniać warunek niekaralności za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe. W myśl art. 15 ust. 4 prawa oświatowego w celu potwierdzenia spełnienia warunku niekaralności za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe (art. 10 ust. 5 pkt 4 KN), osoba ta przed nawiązaniem stosunku pracy, jest obowiązana przedstawić dyrektorowi szkoły informację z Krajowego Rejestru Karnego.
Podsumowując, osoba zatrudniona na stanowisku pracownika administracji i obsługi szkoły nie ma obowiązku dostarczania z Krajowego Rejestru Karnego zaświadczenia o niekaralności. Pracownik składa oświadczenie o posiadaniu pełnej zdolność do czynności prawnych oraz korzystaniu z pełni praw publicznych.
Zatrudnienie w szkole osoby niebędącej nauczycielem możliwe jest po przedstawieniu dyrektorowi szkoły informacji z Krajowego Rejestru Karnego, która potwierdza spełnienie warunku niekaralności za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1082 z późn. zm.),
Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 530),
Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1762 z późn. zm.),
Ustawa z dnia 24 maja 2000 r. o Krajowym Rejestrze Karnym (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1709 z późn. zm.).