W 2023 r. Narodowe Święto Niepodległości przypadło w sobotę, co oznacza, że pracodawca powinien wyznaczyć dzień wolny w innym terminie.
Zgodnie z art. 130 § 1 Kodeksu pracy (dalej: k.p.) wymiar czasu pracy pracownika w danym okresie rozliczeniowym ustala się mnożąc 40 godzin przez liczbę tygodni przypadających w tym okresie rozliczeniowym, a następnie dodając do otrzymanej liczby godzin iloczyn 8 godzin i liczby dni pozostałych do końca okresu rozliczeniowego, przypadających od poniedziałku do piątku. Każde święto występujące w okresie rozliczeniowym i przypadające w innym dniu niż niedziela obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin (art. 130 § 2 k.p.), czyli od wymiaru czasu pracy ustalonego na podstawie § 1 należy odjąć 8 godzin. Oznacza to, że aby utrzymać prawidłowy wymiar czasu pracy w danym okresie rozliczeniowym, to dzień wolny musi zostać wyznaczony w tym samym okresie rozliczeniowym w którym przypada Święto Niepodległości.
Jeżeli więc pracownik pracuje w miesięcznym okresie rozliczeniowym, to dzień wolny musi przypaść w listopadzie, a jeżeli okres rozliczeniowy pracownika jest np. trzymiesięczny od października do grudnia, to dzień wolny może przypadać tylko w październiku, listopadzie i grudniu.
Wyznaczenie dnia wolnego poza tym samym okresem rozliczeniowym na który przypadło święto skutkuje pracą w godzinach nadliczbowych, w rozumieniu art. 151 k.p., a do tego pracodawca naraża się na odpowiedzialność za względu na wykroczenie przeciwko prawom pracownika. Pracodawca nie może się więc wykręcać od ustalenia dnia wolnego tłumaczeniami, że ma np. braki kadrowe. Dzień wolny może zostać wyznaczony dla wszystkich pracowników tego samego dnia, ale również dla każdego pracownika z osobna. Można również zamiast udzielać jednego dnia wolnego skrócić czas pracy pracownika w ciągu kilku dni pracy, w taki sposób, aby zsumowało się to do 8 godzin czasu wolnego. Zorganizowanie pracy zakładu zależy od pracodawcy, ale musi on to zrobić w sposób, który nie narusza praw jego pracowników.
Warto dodać, że art. 130 § 2 nie dotyczy wszystkich zawodów. W wypadku nauczycieli, w art. 91c ust. 1 Karty Nauczyciela (dalej: KN) co prawda ustanowiona jest zasada, że w zakresie spraw wynikających ze stosunku pracy, nieuregulowanych przepisami ustawy, mają zastosowanie przepisy Kodeksu pracy, jednak KN szczegółowo reguluje kwestię czasu pracy nauczycieli (art. 42 i nast. KN), wobec czego Sąd Najwyższy wyłączył działanie art. 130 § 2 k.p. i stwierdził, iż „święto przypadające w innym dniu niż niedziela nie obniża wymiaru czasu pracy nauczycieli” (Postanowienie SN z 13.06.2018 r., III PZP 2/18, OSNP 2019, nr 1, poz. 6.).
Podstawa prawna:
– Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1465).
– Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 984 z późn. zm.).