Zgodnie z art. 1 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 23 maja 1991r. o związkach zawodowych (Dz.U. z 2019r. poz. 263 t.j.) „1. Związek zawodowy jest dobrowolną i samorządną organizacją ludzi pracy, powołaną do reprezentowania i obrony ich praw, interesów zawodowych i socjalnych. 2. Związek zawodowy jest niezależny w swojej działalności statutowej od pracodawców, administracji państwowej i samorządu terytorialnego oraz od innych organizacji.”
Aby związek zawodowy mógł zostać utworzony potrzebnych jest co najmniej 10 pracowników, którzy taki związek powołają na mocy uchwały. Związek zawodowy musi zostać również wpisany do Krajowego Rejestru Sądowego. Na podstawie art. 232 ustawy z dnia 26 czerwca 197r. Kodeks pracy (Dz.U. z 2020r. poz. 1320 t.j.) Pracodawca ma obowiązek współpracować z utworzonym w zakładzie pracy związkiem zawodowym. Pracodawca ma prawo wiedzieć, który z pracowników należy do związku zawodowego w tym celu składa pisemny wniosek do organizacji związkowych z zapytaniem, czy dany pracownik jest pod obroną związku zawodowego.
W uchwale związek zawodowy może również wskazać miesięczną składkę członkowską, jaką członek związku będzie zobligowany przekazywać na jego rzecz. Zgodnie natomiast z art. 331 ustawy o związkach zawodowych pracodawca ma obowiązek pobierać z wynagrodzenia członka związku składkę związkową, jeżeli wpłynie do niego pisemny wniosek organizacji związkowej i pisemna zgoda pracownika – członka takiej organizacji. Pracodawca przekazuje składkę ustaloną przez związek na wskazany przez nich rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo – kredytowej.
W kwestii przepisów o ochronie danych osobowych rodzi się pytanie, czy pracodawca może przekazywać związkowi zawodowemu listę z wyszczególnionymi wszystkimi pracownikami, którzy należą do związku i ze wskazaniem wysokości odprowadzanych z ich wynagrodzeń składek na rzecz związku zawodowego?
Wszystko zależy od tego, jaką stawkę określił związek zawodowy w uchwale. Jeżeli ustalona składka wynosi stałą wartość dla wszystkich członków (np. 30zł), wówczas pracodawca ma prawo przekazać taką listę związkowi zawodowemu.
Inaczej ma się sprawa, gdy związek zawodowy, jako wysokość stawki określił np. 0,8% otrzymywanego miesięcznego wynagrodzenia. W takim przypadku istnieje prawdopodobieństwo, iż na podstawie przekazanej listy związek zawodowy będzie w stanie ustalić wysokość miesięcznego wynagrodzenia pracownika, a do uzyskania takich informacji nie jest on uprawniony. Pracodawca będzie mógł przekazać związkowi takie informacje, jeżeli uzyska zgodę osoby, której taka sytuacja dotyczy. Jeżeli jednak nie uzyska on zgody osoby, której dane dotyczą, może wówczas przekazać związkowi listę z wyszczególnionymi imionami i nazwiskami, oraz informacją czy składka została odprowadzona, bez wskazania wysokości takiej składki.
Pracodawca przekazując informacje o pracownikach musi zachować szczególną ostrożność, aby nie ujawnił nikomu nieuprawnionemu danych o wysokości wynagrodzenia.
Podstawa prawna:
- ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz.U.UE.L.2016.119.1);
- ustawa z dnia 23 maja 1991r. o związkach zawodowych (Dz.U. z 2019r. poz. 263 t.j.);
- ustawa z dnia 26 czerwca 197r. Kodeks pracy (Dz.U. z 2020r. poz. 1320 t.j.)