PLANOWANE ZMIANY W KODEKSIE PRACY

Od  sierpnia 2022 roku miała obowiązywać ustalona przez rząd nowelizacja Kodeksu pracy. Nowelizacja miała na celu wdrożenie do polskiego porządku prawnego dwóch dyrektyw unijnych:

  • dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1152 z 20 czerwca 2019 r. w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE. L Nr 186, str. 105),
  • dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1158 z 20 czerwca 2019 r. w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów oraz uchylającej dyrektywę Rady 2010/18/UE (Dz. Urz. UE. L Nr 188, str. 79).( tzw. dyrektywa rodzicielska)

Dodatkowe dni opieki nie tylko dla rodziców, zmiany w zasiłkach macierzyńskich, urlopach rodzicielskich i nowe warunki wypowiedzenia umowy na czas określony – to niektóre ze zmian w Kodeksie pracy, jakie miały wejść w życie od sierpnia tego roku. Niestety, nie weszły i nie wiadomo, kiedy wejdą, ponieważ Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej nie zdążyło z procesem legislacyjnym. Oznacza to, że w sierpniu:

Nie ulega wątpliwości, że zapowiadane zmiany w prawie pracy nie zaczną obowiązywać przed zakończeniem trzeciego kwartału 2022 r. Bardzo możliwe, że należy spodziewać się ich dopiero w roku 2023.

Planowane zmiany odnoszą się w szczególności do:

  • wprowadzenia urlopu opiekuńczego oraz dodatkowego zwolnienia od pracy z powodu wystąpienia siły wyższej.
  • wykonywania pracy zdalnej także po zakończeniu stanu zagrożenia epidemicznego,
  • wymiaru i zasad udzielania urlopu rodzicielskiego,
  • zasad udzielania urlopu wychowawczego,
  • skrócenia urlopu ojcowskiego,
  • rozwiązywania umowy o pracę zawartej na czas określony,
  • odmowy zawarcia stosunku pracy na czas nieokreślony,

Pracownicy zyskają m.in. prawo do dwóch nowych urlopów:

  • urlopu opiekuńczego w wymiarze 5 dni, przysługującego w sytuacji konieczności zapewnienia opieki lub wsparcia osobie będącej członkiem rodziny, zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym;
  • urlopu z powodu działania siły wyższej w wymiarze 2 dni lub 16 godzin przysługującego, gdy chodzi o pilne sprawy rodzinne spowodowane np. wypadkiem czy chorobą.

Dzięki tzw. dyrektywie rodzicielskiej każde z rodziców zyska więcej czasu na opiekę nad dzieckiem – będzie to dodatkowe 9 tygodni urlopu rodzicielskiego. Po wprowadzeniu zmian urlop rodzicielski potrwa:

  • 41 tygodnie w przypadku jednego dziecka,
  • 43 tygodnie w przypadku ciąży mnogiej.

Urlop rodzicielski i macierzyński nie będą ze sobą powiązane, co oznacza, że rodzice będą mogli skorzystać z tego pierwszego rodzicielskiego niezależnie od wykorzystania urlopu macierzyńskiego.

Zmianie ulec ma wysokość zasiłku przyznawanego za cały okres urlopu macierzyńskiego i ustalenia go na poziomie 70 proc. podstawy wymiaru zasiłku.

Do tej pory wysokość takiego zasiłku była uzależniona od wyboru danej osoby:

  • 80 proc. podstawy przez cały okres jednego roku, albo
  • 100 proc. przez okres pobierania zasiłku macierzyńskiego i 60 proc. przez okres pobierania zasiłku rodzicielskiego.

Zmienić się mają także zasady dotyczące urlopów ojcowskich: taki urlop nadal będzie trwać 2 tygodnie, jednak zmieni się czas, w którym będzie można z niego skorzystać. Do tej pory każdy ojciec miał czas na skorzystanie z tych wolnych dni w ciągu dwóch lat od momentu narodzin dziecka. Zmiany w Kodeksie pracy określają, że teraz będzie miał na to już tylko 12 miesięcy.

Po wejściu w życie zmian w Kodeksie Pracy, osoba zatrudniona, która wychowuje dziecko do 8 -go roku życia, będzie mogła ubiegać się o elastyczną organizację pracy i skorzystać z jednej z poniższych opcji:

  • telepracę,
  • zatrudnienie w systemie przerywanym,
  • pracę w systemie skróconego tygodnia pracy,
  • pracę w systemie pracy weekendowej,
  • pracę w systemie ruchomego czasu pracy,
  • pracę w systemie indywidualnym,
  • pracę w obniżonym wymiarze czasu.

Zmiany w Kodeksie Pracy  wprowadzą także szereg zmian korzystnych dla pracowników:

  • każdy zatrudniony będzie mógł skorzystać z nowych uprawnień przysługujących mu z tytułu naruszenia przepisów prawa pracy przez zatrudniającego;
  • umowa o pracę na okres próbny będzie mogła być przedłużona o czas urlopu wypoczynkowego, a także o czas innej usprawiedliwionej nieobecności zatrudnionego w miejscu pracy. Pracodawca będzie też mógł zawrzeć kolejną umowę na okres próbny z tą samą osobą, jeśli ma być ona zatrudniona do wykonania innego rodzaju pracy;
  • pracodawca nie będzie mógł zakazać pracownikowi jednoczesnego zatrudnienia w innym miejscu pracy, z wyjątkiem sytuacji, gdy obie strony podpiszą umowę o zakazie konkurencji oraz jeśli odrębne przepisy będą stanowiły inaczej;
  • każda osoba zatrudniona w miejscu pracy co najmniej 6 miesięcy będzie mogła złożyć u pracodawcy wniosek o zmianę rodzaju pracy, zmianę rodzaju umowy o pracę czy o zatrudnienie w pełnym wymiarze czasu (z wyjątkiem osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę na okres próbny);
  • pracodawca będzie miał obowiązek uzasadniania wypowiedzenia umowy o pracę;
  • będą nowe przerwy pracy wliczane do czasu wykonywania pracy przez osobę zatrudnioną (co najmniej 15 min. przy pracy 6 godzin dziennie, dodatkowe 15 min. przy pracy 9 godzin dziennie i kolejne dodatkowe 15 min. przy pracy 16 godzin dziennie).

 

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1510 z późn. zm.).